Iemand met veel moedervlekken heeft deze meer kans op het ontwikkelen van een melanoom?
Ja, het hebben van 100 moedervlekken (of meer) is een risicofactor voor het ontwikkelen van melanoom.
Het herkennen van een melanoom of een moedervlek is lastig, helemaal als iemand er veel heeft.
Zeker weten! Dat is ook ontzettend lastig. Als je 1 of meer risicofactoren hebt op melanoom wordt aangeraden dat je je huid 1x per 3 maanden controleert. Bij mijn coschap dermatologie kan ik me ook herinneren dat er mensen op spreekuur langskwamen voor hun ‘moedervlek-check’, volgens mij checkten zij zelf elke 3 maanden hun moedervlekken en dan 1x per jaar naar de dermatoloog. Ik lees terug op internet dat je hieraan kan meedoen als je 100 of meer opvallende moedervlekken hebt, en/of twee of meer familieleden melanoom hebben (gehad). Dit is dan te regelen via de huisarts.
Nu had je het in de video over 5 fu zalf. Zou je dit ook op een moedervlek kunnen smeren of werkt dit dan niet. Heeft deze zalf veel nadelige gevolgen?
Nee, een melanoom wil je veel intensiever behandelen, vanwege de grote kans op uitzaaiing (met name de hersenmetastasen zijn berucht). 5-FU oftewel 5-fluoro-uracil is geindiceerd in heel oppervlakkige (voorstadia van) kanker: Actinische Keratose, Ziekte van Bowen, en superficieel basaalcelcarcinoom.
Bij darmkanker en borstkanker wordt er wel gebruik gemaakt van bevolkingsonderzoek. Is dit ook niet iets voor huidkanker? Je rug kan je zelf moeilijk bekijken, en een arts kan sneller zien of het een verdacht plekje is dan jijzelf of je partner.
Op dit moment wordt er dus alleen voor mensen met een extra risico extra op gelet. Hier een overzicht van de risicofactoren:
- Je hebt jarenlang veel zonlicht direct op je huid gehad, bijvoorbeeld door een buitenberoep of omdat je in de tropen bent opgegroeid.
- Je hebt veel straling van hoogtezon, zonnebank of solarium op je huid gehad.
- Je huid is vroeger vaak door de zon verbrand.
- Je hebt, vooral als kind, langdurig en vaak zonlicht direct op je huid gekregen.
- Je hebt een lichte huid, lichte ogen, sproeten, lichtblond of rood haar en verbrandt gemakkelijk zodra je in de zon bent.
- Je hebt meer dan 100 moedervlekken of 5 of meer onrustige moedervlekken (atypische naevi)
- Je hebt een erfelijke aanleg voor melanoom.
- Je hebt een bestraling of lichtbehandeling (PUVA) in het ziekenhuis gehad.
- Je gebruikt of hebt jarenlang medicijnen gebruikt die je afweer verminderen, zoals prednison en chemotherapie.
- Je hebt al eens huidkanker of een voorstadium daarvan gehad.
https://www.kanker.nl/kankersoorten/melanoom/wat-is/risicofactoren-van-melanoom
Deze mensen met een hoog risico krijgen dus al extra begeleiding: Extra zelf checks, extra huisarts controles zodra er twijfel is (en als er geen partner is die achter de oren kan kijken en op de rug kan kijken), en indien gewenst/nodig extra dermatoloog controles.
Of is het zo dat huidkanker mogelijk niet (vaak genoeg) voorkomt voor het starten van een bevolkingsonderzoek, of wellicht een teveel aan kosten?
Hier is zeker over nagedacht. Op basis van onderzoek is de conclusie nu: De wenselijkheid van systematisch bevolkingsonderzoek is niet aangetoond.
Niveau 1, A1: US Preventive Services Taskforce 2001 (1), Wolff 2009 (2)
Bij het programma over mijn lijk al eens iemand gezien met huidkanker, die uiteindelijk overleden is hieraan, terwijl ik altijd dacht, huidkanker, plekje weg en klaar maar zo simpel is het dus niet….
Ja ik snap jouw gedachtengang ook wel. En voor met name Basaalcelcarcinoom (BCC) en ook wel Plaveiselcelcarcinoom (PCC) klopt dat ook wel eigenlijk “plekje weg, klaar”. Niemand wil ooit een oncologische ziekte natuurlijk, maar mocht ik er 1 mogen uitkiezen dan zou ik voor BCC gaan.
Heel anders is dat voor het melanoom. Dat is een echte killer. Met name omdat het zo snel uitzaait, en dan vaak ook meteen naar de hersenen. Melanoom is altijd altijd altijd gevaarlijk. En bij twijfel altijd altijd altijd meteen naar de huisarts.
Stichting Melanoom heeft een mooie (patienten)folder over het herkennen van melanoom: https://docs.wixstatic.com/ugd/a7d4a8_ec0f603d8c4e4fe69d4ece5128bc3bda.pdf