-
Plasmaconcentratie
Ha Danielle, Geeft de plasmaconcentratie in het bloed alleen de vrij concentratie weer van het geneesmiddel of de vrije en gebonden concentratie (aan albumine) Klopt het dat de gebonden concentratie van het geneesmiddel geen werking heeft? Hoe wordt de gebonden concentratie afgebroken om uitgescheiden te worden. Groet, Margriet
[Door: Margriet den Boer]
-
3 Antwoorden
-
Mooie vraag Margriet!
Eerst even de definitie: Plasmaconcentratie = concentratie van de stof in het plasma op een bepaald tijdstip. Dit is dus zowel de vrije als de gebonden fractie bij elkaar opgeteld.Het klopt dat de gebonden fractie geen werking heeft: Alleen de vrije moleculen kunnen hun werk doen. Het klopt ook dat de nier de gebonden fractie niet kan uitscheiden: Albumine (of andere plasma-eiwitten) worden immers – in gezonde nieren – niet uitgeplast. Maar de verhouding tussen de gebonden fractie en de vrije fractie blijft gelijk. Dit wordt weergegeven in een percentage.
Stel dat bijvoorbeeld een bepaald geneesmiddel 50% gebonden is, en 50% vrije fractie. De nier zal dan de vrije fractie gaan uitscheiden. Maar daardoor komen er weer meer moleculen vrij (die gebonden zaten maar nu los in het bloed circuleren, want de verhouding blijft 50%-50%). Deze kunnen dan ook weer worden uitgeplast. Daardoor komen er weer meer moleculen vrij die eerst gebonden waren = Langzaam maar zeker zal wel alles verdwijnen uit ons bloed. Je zal hiermee ook snappen dat dit eigenlijk werkt als een soort van buffer: Er is eigenlijk een voorraad beschikbaar van dat stofje, dat langzaamaan wordt ‘vrijgelaten’ in het bloed. Niet verrassend dus dat deze medicijnen een lange halfwaardetijd hebben.
Dat geldt bijvoorbeeld ook voor onze schildklierhormonen T3 en T4: 99% zit gebonden aan plasma-eiwitten en maar 1% is vrij beschikbaar. Zo kan je iemands schildklier verwijderen en pas na een week krijgt diegene klachten van hypothyreoidie. (dit bespreek ik in de video over de Schildklier).
Maar zo kan het ook voor medicijnen gelden. Met name Fenylbutazon is hier ‘berucht’ om met een plasma-eiwitbinding van 98% en een vrije fractie van 2%: Het duurt MEGA lang voordat dat uit je bloed helemaal weg is met een halfwaardetijd van 75 uur.
[Door: Danielle Wolzak]
-
Ha Danielle, er is een wereld voor me opengegaan. Bedankt voor je heldere uitleg. Werkt dit principe ook zo voor de lipofiele en hydrofobe medicatie, dus opgenomen in ander weefsel?
[Door: Margriet den Boer]
-
Dan tellen ze natuurlijk niet meer mee in de plasmaconcentratie (ze zitten immers niet meer in het plasma). Maar dat had je vast door 😉 Maar het percentage-idee blijft hetzelfde inderdaad.
Stel er zit 50% in het vetweefsel en 50% in het plasma (laten we zeggen: vrije fractie om het makkelijk te houden haha!). De nieren kunnen die vrije fractie in het plasma dan uitscheiden, waarna weer meer stoffen vanuit het vet naar het bloed zullen gaan (dat gaat met name via diffusie, passief transport). Om een lipofiele/hydrofobe stof in het water te forceren is vaak plasma-eiwitbinding nodig: de lipofiele/hydrofobe stoffen houden er natuurlijk niet van om ‘vrij’ in het bloed te circuleren.
Een voorbeeld is diazepam, met een groot verdelingsvolume = het zit niet in het bloed… Vd = 2 liter per kilo, dus zou bij mij 2*63 kg = 126 liter zijn. En een eiwitbinding van 98%. En niet verrassend hopelijk: een lange halfwaarde tijd van 48 uur tot wel 100 uur van bepaalde metabolieten.
[Door: Danielle Wolzak]
Log in to reply.
