Cytostatine c

[Danielle]

Hoi Willeke,
Cystatine C is volgens de richtlijnen niet standaard bij onderzoek naar nierinsufficientie, maar in sommige specifieke gevallen kan het een meerwaarde hebben. Uit de richtlijn:

“Schatting van de nierfunctie op basis van cystatine C

• Bij patiënten met een eGFR tussen 45 en 60 ml/min/1,73 m2 en zonder andere tekenen van chronische nierschade, diabetes mellitus of hypertensie kan schatting van de nierfunctie op basis van cystatine C overwogen worden om de diagnose chronische nierschade met meer zekerheid te bevestigen of te verwerpen. Er is namelijk geen verhoogd risico op overlijden, hart- en vaatziekten en eindstadium nierfalen bij mensen met een normale eGFR, geschat op basis van cystatine C (zie Details). Dit is het geval bij 1/3 van de mensen met een eGFR 45-60 ml/min/1,73 m2, geschat op basis van het serumcreatininegehalte.
• De cystatine C-bepaling is niet overal beschikbaar. Bepaling van de creatinineklaring in 24 uursurine is in dit geval een alternatief (zie Details). Ook kan een internist-nefroloog geconsulteerd worden over het verdere diagnostische beleid (bijvoorbeeld met teleconsultatie) (zie Details).”
  

Dus eigenlijk bij mensen met een verlaagde eGFR (tussen 45-60) maar waarbij twijfel is of de nierfunctie niet onderschat wordt (dus dat er eigenlijk mínder nierfalen is dan wordt gedacht op basis van creatinine) : Dan kun je de nierfunctie dubbelchecken met cystatine C.

Verderop in de richtlijn vind je de uitleg hoe de bepaling met cystatine C precies werkt:
“Cystatine C is een eiwit dat door alle kernhoudende cellen wordt geproduceerd (in tegenstelling tot creatinine, dat alleen door spiercellen wordt geproduceerd). Dit eiwit wordt ongehinderd glomerulair gefiltreerd en vervolgens tubulair teruggeresorbeerd en aldaar volledig afgebroken. 39 In tegenstelling tot creatinine vindt er geen tubulaire secretie van cystatine C plaats. Een schatting van de nierfunctie op basis van cystatine C (eGFRcys) is in meerdere studies vergeleken met een schatting van de nierfunctie op basis van creatinine (eGFRcreat) bij mensen met een eGFR < creat 60 ml/min/1,73 m2. De groep mensen waarbij zowel de eG-FRcreat als de eGFRcys < 60 ml/min/1,73 m2 is (bij circa twee derde van de groep), heeft een verhoogd risico op overlijden, hart- en vaatziekten en eindstadium nierfalen in vergelijking met personen met een eGFRcreat > 60 ml/min/1,73 m2. De internationale KDIGO-richtlijn voor chronische nierschade beschouwt in deze groep de diagnose chronische nierschade als bevestigd. 7 Echter, de groep waarbij de eGFRcreat < 60 ml/min/1,73 m2maar de eGFRcys> 60 ml/min/1,73 m2 was, heeft een vergelijkbaar risico als de groep personen met een eGFRcreat > 60 ml/min/1,73 m2. De KDIGO-richtlijn stelt dat deze groep mensen geen chronische nierschade heeft, ervan uitgaand dat er geen andere tekenen van nierschade zijn, zoals verhoogde albuminurie. Dit geldt ook voor de nieuw ontwikkelde CKD-EPI eGFRcreat-cys. 40

De CKD-EPI-formule, die gebruikmaakt van cystatine C, is in principe gelijkwaardig aan de CKD-EPI-formule met behulp van creatinine, en mogelijk accurater bij patiënten met een afwijkende spiermassa. De formule die gebruikmaakt van zowel creatinine als cystatine C is accurater dan de aparte formules. Verdere verbetering van de schattingsformules is een wens voor de toekomst; deze vereist onder meer een statistische vergelijking van eGFR’s met de werkelijke gemeten GFR. 41

Anno 2018 zijn er in Nederland slechts enkele laboratoria die de cystatine-C-bepaling uitvoeren. De overige laboratoria kunnen wel de bepaling door een van deze laboratoria laten uitvoeren. In dit geval kan het enkele weken duren voor de uitslag binnen is. Spreek regionaal af hoe dit praktisch in te richten.” (NHG richtlijn chronische nierschade)

Een interessante ontwikkeling dus!
Mocht je dit in de praktijk tegenkomen dat het wordt meebepaald in de diagnostiek, vraag de aanvragend arts er eens naar: Waarom cystatine? Wat maakt nou bij deze patient dat dat een meerwaarde heeft? Zijn er sinds de richtlijn (uit 2018) nieuwe inzichten dat het misschien laagdrempeliger geprikt wordt? Dat zijn de interessante gesprekken :):) Zeker een arts(assistent) op de nefrologie afdeling zal je daar inhoudelijk helemaal gelukkig mee maken om daar naar te vragen haha! (op een moment dat daar even tijd voor is natuurlijk)

Bronnen:
– https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/chronische-nierschade#volledige-tekst
– https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/chronische_nierschade_cns/diagnostiek_en_stadiering_bij_cns/bepaling_van_nierfunctie_en_albuminurie.html

richtlijnen.nhg.org

Chronische nierschade

Chronische nierschade

[wavwijk]

Bedankt voor je antwoord. 😊👍🏻

Heel interessant!